Таны бөөрний тухай
Ихэнх хүмүүс ар нурууны хоёр талд хавирганы доор байрлах насанд хүрсэн хүний нударганы хэмжээтэй хоёр бөөртэй байдаг. Хэдийгээр жижиг хэмжээтэй ч таны бөөр олон чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Түүний бүх биеийг тэнцвэртэй байлгах арга замуудын заримыг дурдвал:
• Байгалийн гаралтай хаягдал бодис болон илүүдэл усыг биеэс зайлуулна
• Цусны улаан эсийг бий болгоход тусалдаг
• Таны бие дэх чухал эрдэс бодисыг тэнцвэржүүлнэ
• Цусны даралтыг барихад тусална
• Ясыг эрүүл байлгахад тусална.
Эмч таны бөөрний эрүүл мэндийг шалгахын тулд тогтмол шинжилгээ өгөхийг зөвлөнө. Тусгай шинжилгээ(үүд) хэрэгтэй эсэх нь танд илрэх шинж тэмдэг болон бусад хүчин зүйлээс хамаарна.
Доорх мэдээлэл нь таны бөөрний эрүүл мэндийг шалгахын тулд эмч захиалж болох янз бүрийн шинжилгээнүүдийн товчхон гарын авлага юм.
Цусны шинжилгээ
Сийвэн дэх креатинин
Креатинин нь хоол хүнсэнд агуулагдах уургийн боловсруулалт, булчингийн эд эсийн хэвийн задралаас үүсдэг хаягдал бүтээгдэхүүн юм. Энэ нь бөөрөөр дамжин биеэс гадагшилдаг. Цусан дахь креатинины "хэвийн" түвшинг тодорхойлоход хэцүү байдаг, энэ нь таны нас, хүйс, биеийн хэмжээ болон бусад хүчин зүйлээс хамаарч өөрчлөгдөж болно. Энэ шинжилгээний хувьд бага тоо нь илүү дээр юм. Креатинины өндөр түвшин нь бөөрний цочмог гэмтэл ба / эсвэл бөөрний архаг өвчний шинж тэмдэг байж болно.
Цистатин С
Цистатин С нь таны биеийн эсээс үүсдэг уураг юм. Креатинины нэгэн адил энэ нь бөөрөөр дамжин биеэс гадагшилдаг. Тиймээс, хэрэв шаардлагатай бол eGFR-ээ тооцоолох өөр нэг хувилбар юм. Энэ шинжилгээ нь креатинины сорилтой адил түгээмэл биш бөгөөд илүү үнэтэй байж болно. Энэ шинжилгээний хувьд бага тоо нь илүү дээр юм.
Тооцоолсон гломеруляр шүүлтүүрийн хурд (eGFR)
Тооцоолсон гломеруляр шүүлтүүрийн хурд (eGFR) нь таны бөөр цуснаас хаягдал бодисын хэр сайн гаргаж байгааг тооцоолдог. Энэ нь сийвэнгийн креатинины түвшин, нас, хүйс зэргийг ашиглан тооцоолно. Үүнийг мөн цистатин С-ийн түвшинг ашиглан тооцоолж болно. "Хэвийн" eGFR нь наснаас хамааран өөр өөр байдаг - нас ахих тусам буурдаг. Энэ шинжилгээний хувьд илүү өндөр тоо нь илүү дээр юм. Ерөнхийдөө eGFR-ийн утга 60-аас доош байвал бөөр хэвийн ажиллаж чадахгүй байгаагийн шинж тэмдэг юм. 15-аас доош eGFR нь бөөрний дутагдлын шинж тэмдэг юм.
Бөөрний үйл ажиллагааг илүү нарийвчлалтай хэмжих шаардлагатай ховор тохиолдлуудад таны эмч GFR (mGFR) хэмжилтийг захиалж болно.
Цусан дахь мочевин азот (BUN)
Мочевин азот нь таны цусанд агуулагдах хаягдал бодис бөгөөд таны идэж буй хоол хүнсний уургийн задралаас үүсдэг. Энэ нь бөөрөөр дамжин биеэс гадагшилдаг. "Хэвийн" BUN түвшин өөр өөр байдаг бөгөөд нас ахих тусам нэмэгддэг. BUN-ийн түвшинг шалгах нь ихэвчлэн тус болохгүй. Тиймээс, таны эмч нь бөөрний эрүүл мэндийг үнэлэхдээ таны BUN-ийн түвшинг креатинин болон eGFR-ийн түвшинтэй харьцуулдаг.
Шээсний шинжилгээ
Шээсний шинжилгээ нь таны шээсний багахан дээжийг авч түүний агууламжийг шалгах энгийн шинжилгээ юм. Нэгдүгээрт, дээжийн өнгө, бүрхэг/үүлэрхэг байдал зэрэг зүйлсийг харах явдал юм. Дараа нь шээсний дээжинд тууз (химийн аргаар боловсруулсан туршилтын тууз) дүрнэ. Тууз нь хэвийн бус байдал, жишээлбэл, их хэмжээний хүчил, альбумин (уураг), бактери, цус, идээ, элсэн чихэр зэрэг тохиолдолд өнгө нь өөрчлөгддөг. Эцэст нь, дээжийг микроскопоор харж илүү нарийвчилсан харах боломжтой.
Шээсний альбумин-креатинины харьцаа (uACR)
Шээсний альбумин-креатинины харьцаа (uACR) нь таны шээс дэх альбумин (уураг) ба креатинин гэсэн хоёр өөр бодисын хэмжээг хэмждэг. Эрүүл бөөр нь цусан дахь альбуминыг хадгалж, креатининыг шээс рүү шүүнэ. Тиймээс таны шээсэнд альбумин маш бага эсвэл огт байхгүй байх ёстой. uACR-ийг тооцоолохдоо шээсний альбуминыг шээсний креатинины хэмжээнд хувааж харьцааг олно. "Хэвийн" uACR түвшин нь 30 мг/г-аас бага байна. Энэ шинжилгээний хувьд бага тоо нь илүү дээр юм. 30 мг/г ба түүнээс дээш uACR түвшин нь альбуминурийн шинж тэмдэг байж болно.
300 мг/г эсвэл түүнээс өндөр
30-299 мг/г
30мг/г –аас доор
24 цагийн турш шээс цуглуулах
24 цагийн турш шээс цуглуулах тест нь бөөрний чулуу, бөөрөнцөрний өвчин, эсвэл бөөрний үйл ажиллагааг хэмжих гэх мэт олон шалтгааны улмаас хийж болно. Энэ шинжилгээнд 24 цагийн турш гаргаж буй бүх шээсийг тусгай саванд цуглуулах шаардлагатай юм. Тиймээс, нэг удаад зөвхөн бага хэмжээний дээж авах шаардлагатай бусад шээсний шинжилгээнүүд шиг түгээмэл биш юм. Шинжилгээний бусад аргуудын аль нэгийг ашиглахад хэвийн бус үр дүн илэрвэл эсвэл эмнэлзүйн ховор тохиолдлуудад үүнийг дараагийн алхам болгон ашигладаг.
Хэт авиан тест
Энэ шинжилгээ нь таны бөөр болон бусад эрхтний ерөнхий дүр зургийг авахын тулд хэт авиан долгионыг ашигладаг. Бөөрний хэмжээ, байрлал дахь хэвийн бус байдал, чулуу, хавдар гэх мэт бэрхшээлийг илрүүлэхэд ашиглаж болно. Энэ туршилтыг хийхэд судсаар тодосгогч бодис хэрэглэдэггүй.
Компьютерийн томографи (CT) сканнердах
Энэ шинжилгээнд рентген туяа ашиглан бөөр болон биеийн бусад хэсгүүдийн олон нарийвчилсан зургийг авдаг. Хэт авианы нэгэн адил энэ нь бүтцийн гажиг, хүндрэлийг илрүүлэхэд ашиглаж болно. Энэ шинжилгээнд бөөрний өвчтэй хүмүүст санаа зовоодог тодосгогч бодисыг судсаар хийх шаардлагатай байж болно.
Соронзон резонансын дүрслэл (MRI)
Энэхүү шинжилгээ нь хүчтэй соронз, радио долгионы тусламжтайгаар бөөр болон биеийн бусад хэсгүүдийн олон нарийвчилсан зургийг авдаг. Хэт авианы нэгэн адил энэ нь бүтцийн гажиг, хүндрэл бэрхшээлийг илрүүлэхэд ашиглаж болно. Энэ шинжилгээнд бөөрний өвчтэй хүмүүст санаа зовоодог тодосгогч бодисыг судсаар хийх шаардлагатай байж болно. MRI нь биеийн аль хэсгийг дүрсэлж байгаагаас хамааран 20-90 минут үргэлжилнэ.
Бусад туршилтууд
Бөөрний биопси
Бөөрний биопси гэдэг нь бөөрний нэг буюу хэд хэдэн жижиг хэсгийг (дээжийг) аваад дараа нь микроскопоор харах шинжилгээ юм. Эмч таны цусны шинжилгээ, шээсний шинжилгээ эсвэл эмнэлгийн дүрсний үр дүнг харсны дараа нэмэлт мэдээлэл авах шаардлагатай гэж үзвэл таны бөөрний биопси захиалж болно. Биопси шаардлагатай байж болох зарим жишээнд нефротик синдром эсвэл бөөрөнцөрийн өвчин зэрэг бөөрний зарим төрлийн өвчин орно. Хэрэв та бөөр шилжүүлэн суулгах мэс засал хийлгэсэн бөгөөд бөөр нь сайн ажиллахгүй бол биопси шаардлагатай байж болно.
Гломеруляр шүүлтүүрийн хэмжсэн хурд (mGFR)
Хэмжсэн гломеруляр шүүлтүүрийн хурд (mGFR) нь таны бөөр цуснаас хаягдал бодисыг хэр сайн гаргаж байгааг шууд хэмждэг. Энэ нь төвөгтэй, урт процесс байж болно. Тиймээс үүнийг тооцоолсон GFR (eGFR) шиг олон удаа ашигладаггүй. Бөөрний үйл ажиллагааг илүү нарийвчлалтай хэмжих шаардлагатай бол таны эмч энэ шинжилгээг хийхийг зөвлөж болно. Энэ шинжилгээг дуусгах олон арга байдаг - зарим нь 24 цагийн турш шээс цуглуулдаг бол зарим нь хэдэн цагийн турш олон тооны цусны дээж авдаг.
